රූපවාහිනී ප‍්‍රවෘත්ති තුළින් නිරූපණය වන සමාජ යථාර්ථය.

රූපවාහිනී නාලිකාවක කැඩපත මෙන්ම කවුළුව වන්නේ ද ප‍්‍රවෘත්ති විකාශයයි. ඒ නිසා ම එම නාලිකාවේ ප‍්‍රමුඛතම කාලය ප‍්‍රවෘත්ති සඳහා වෙන් කරයි. එය වාණිජ වටිනාකමකින් වැඩි ම අගයක් ගන්නා ගුවන් කාලය ද වේ.  ඕනෑ ම නාලිකාවක සැබෑ හැඩරුව වටහා ගැනීමට හැකිවන්නේ ද ප‍්‍රවෘත්ති විකාශය තුළිනි. දේශීය මෙන් ම අන්තර්ජාතිකව ද මෙය සාධාරණ වූවකි. ලෝකයේ සෑම තැන ම සෑම තප්පරයකම බොහෝ දේ සිදු වේ. ඒ සියල්ල ප‍්‍රවෘත්ති විකාශයකින් ඉදිරිපත් කළ නො හැකි ය. මෙහිදී තෝරා ගැනීමක් අනිවාර්යයෙන් ම සිදු වේ.

ඒ තෝරාගැනීම සිදු කරනුයේ කුමන පදනමකින් ද? ඒ  යථාර්ථය ක‍්‍රියාවට නගනු ලබන්නේ ඒ ඒ නාලිකාවන්ගේ න්‍යාය පත‍්‍ර අනුව වේ. ඒ න්‍යාය පත‍්‍ර ග‍්‍රාහකයට සෘජුව ම තේරුම් ගැනීමට අපහසු වේ. එම ආයතනික න්‍යාය පත‍්‍රය ග‍්‍රාහකයට තේරුම් ගැනීමට හැකි ප‍්‍රබලත ම රූපවාහිනී වැඩසටහන ප‍්‍රවෘත්තීන් වේ. එහෙත් සමාජ දේශපාලන සිදුවීම් තම ස්වාමියාගේ න්‍යාය පත‍්‍රයට ප‍්‍රතිවිරුද්ධයයි සිත බැහැර කළ නොහැකි අතර ප‍්‍රවෘත්ති ගොඩනැගීමේ දිශානතිය අනුව එය වෙනස් කරගනී. 

"ප‍්‍රවෘත්ති ජලය මෙනි. ජලය බහාලන භාජනයේ ස්වරූපය අනුව ජලයේ ස්වරූපය දැකගත හැකි ය"

එය මාධ්‍ය ලෝකයේ පවතින කියමනකි. සිද්ධීන් ඒ ආකාරයෙන් වාර්තා කිරීම මාධ්‍යයේ මූලික කාර්යභාරය වේ. සිද්ධි වාර්තාකරණයෙන් එහා ගිය අර්ථකථන සැපයීමට යාමෙන් සැබෑ පුවත් යටපත් වී විකෘතීන් ඉදිරියට පැමිණේ. එය ග‍්‍රාහකයා දුෂ්කරතාවට පත් කරවන්නක් වේ. මෙහිදී ග‍්‍රාහකයා සැබෑව වටහා ගැනීමට නම් මාධ්‍ය ආයතන පසුපස ඇති න්‍යාය පත‍්‍රය හඳුනාගත යුතුව ඇත. එය පොදු ජනයාට හෙවත් ග‍්‍රාහකයට අපහසු කටයුත්තක් වේ. 

ජනමාධ්‍ය මගින් ඉදිරිපත් කළ වැඩසටහන් මධ්‍යස්ථ තොරතුරු ජනතාවට ඉදිරිපත් කරන බව දැන්වෙන තවත් මිත්‍යා මතයකි (The myth of neutrality). ගුවන්විදුලි යන්ත‍්‍ර, පුවත්පත්,  සඟරා,  රූපවාහිනී වැනි සෑම මාධ්‍යයක් ම වාණිජ ව්‍යාපාර ලෙස ක‍්‍රියාත්මක වන නිසා,  මධ්‍යස්ථභාවයක් අපේක්ෂා කළ නොහැක. අවම තරමින් වැඩසටහන් සම්පාදකගේ අදහස් මත හෝ පක්ෂපාතී වේ. 1969 ජනවාරි සිට 19 ජුලි දක්වා රූපවාහිනී වැඩසටහන් නිෂ්පාදකයින්ට උසාවිවලට පෙනී සිටීමට සිතාසි 02 ක් නිකුත්කර ඇත. ඔවුන්ට චෝදනා ලෙස රජයට විරුද්ධව චෝදනා කිරීම,  රජයේ නීති උල්ලංඝණය කිරීම යන හේතු දක්වා ඇත. ධවල මන්දිර රූපවාහිනී ප‍්‍රවෘත්තිය මෙන් වුව ද එක්සත් ජනපද රූපවාහිනී සම්පූර්ණ ව්‍යුහය එනම් ප‍්‍රවෘත්ති සිට රූපවාහිනී නාට්‍ය දක්වා ම ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයට පක්ෂව කොමියුනිස්ට් විරෝධී ස්වභාවයක් ගන්නා බවත්,  එම රූපවාහිනී ව්‍යුහය, වාර්ගික, පහසුකම් හා දේශනයක අදහස් ඵලදායි පෙනෙන බවත් දක්නට උසාවිය තුළ මාධ්‍ය ක්ෂේත‍්‍රයට මධ්‍යස්ථභාවය ව්‍යාජයක් වේ. අමෙරිකානු රූපවාහිනී වැඩසටහන් සම්බන්ධව විග‍්‍රහ කිරීමේදී වෙනස් නොවන,  මිනිස් ස්වභාව ධර්මය පිළිබඳ මිත්‍යා මතයක්, (The myth of unchanging human natur) බිහිවී ඇත. අමෙරිකානු රූපවාහිනී වැඩසටහන්වලින් පෙන්වන සමාජය හවුමික් නැතැයි කියන මිත්‍යා මතය (The myth of the Absence of social conflict) රූපවාහිනියේ පවත්නා පන්ති එලෙස තහවුරු කිරීමකි. 

මේ අනුව සමාජ කැඩපතක් හෝ කවුළුවක් ලෙස රූපවාහිනී මාධ්‍ය ප‍්‍රවෘත්ති විමසීම දුෂ්කර වුවකි. රූපවාහිනී සංස්කෘතිය (Television culture) නමින් ග‍්‍රන්ථයක් ලියන  ජෝන් ෆිස්ක් (John Fisk)  ප‍්‍රකාශ කරන්නේ ජනතා අපේක්ෂා හා ඔවුන්ගේ සමාජ නියෝජනයන් ප‍්‍රවෘත්ති තුළින් පිළිඹිබු විය යුතු වුවත්, සැබවින් ම සිදුවන්නේ ඉන් අඩක් පමණක් බවයි.

19 වන සියවසේ ජීවත් වූ චාර්ල්ස් ඩානා (Charles  Dana)  මෙන් ම නිව්යෝර්ක් සන් (New York Sun) කර්තෘ ජෝන් බෝගාර්ට් (John Bogart)  ප‍්‍රකාශ කළ ආකාරයට  "බල්ලෙක් මිනිසෙකු සපාකෑම ප‍්‍රවෘත්තියක් නොවේ. එහෙත් මිනිසෙක් බල්ලෙකු සපාකෑම ප‍්‍රවෘත්තියකි" යන නිර්වචනයෙන් එහා ගිය අවශ්‍යතාවක් වර්තමානයේ ප‍්‍රවෘත්ති ඇසුරින් සමාජය බලාපොරොත්තු වේ.

සටහන - ඔමායා කෝවිලගොඩගේ.

SC/MAMM/2018/2019/24